Invloed van stormen op de menselijke samenleving

Kracht stormen en broeikaseffect

Het is waarschijnlijk dat het wereldwijde aandeel van de zware stormen is toegenomen en dat hun piekintensiteit naar het noorden is verschoven. De toename wordt veroorzaakt door klimaatverandering als gevolg van de, door de mens uitgestoten, broeikasgassen [IPCC].

Voorkomen van zware stormen wereldwijd

Onderstaande tabellen geven een overzicht van de zware stormen die, de laatste jaren, de diverse werelddelen hebben getroffen en wat de gevolgen van deze stormen waren voor de menselijke samenleving. Ook Nederland heeft de gevolgen van een aantal hevige stormen ondervonden [Volkskrant].

Het extreme weer in 2022 was bijzonder. Nederland en de omringende landen werden, binnen vijf dagen op een rij, geteisterd door drie stormen; Dudley, Eunice en Franklin. Er vielen negentien dodelijke slachtoffers. Tijdens noodweer op Corsica vielen er slachtoffers door omvallende bomen en afgerukte daken van gebouwen. Tienduizenden huishoudens op het eiland kwamen zonder stroom te zitten. Campings werden ontruimd. In 2023 werden Bosnië, Kroatië en Slovenië getroffen door zeer zware onweersbuien met hevige windstoten. Er vielen tenminste vijf doden, veel en daken van gebouwen werden beschadigd. Tijdens de storm Hans liep een energiecentrale in Noorwegen onder water met stroomuitval tot gevolg. Een dam in de buurt van de centrale brak door omdat, door de uitval van de centrale, de damluiken niet meer open konden worden gezet om het water af te voeren. De storm Daniel die Griekenland teisterde met hevig noodweer heeft in sommige steden tot een reisverbod geleid. Auto's werden van de weg gespoeld, op veel plaatsen viel de elektriciteit tijdelijk uit en het mobiele telefoonverkeer en internet werkten tijdelijk niet, of slechts gedeeltelijk. Door het vele water traden rivieren buiten hun oevers en raakten wegen en bruggen beschadigd. Overstromingen hebben grote landbouwgebieden verwoest en veel vee verdronk. De storm Daniel heeft ook in de buurlanden Turkije en Bulgarije geleid tot overstromingen, die aan minstens zeven mensen het leven hebben gekost. Zo In Turkije werden twee mensen van een camping door een stortvloed meegesleurd. Ook in Istanbul vielen twee doden toen straten en huizen onderliepen. West Europa (Spanje, Frankrijk, België en Nederland) werden getroffen door de storm Ciarán met zware windstoten. Er vielen drie dodelijke slachtoffers in België door omvallende bomen of afbrekende takken. In Frankrijk waren twee sterfgevallen; een vrachtwagenchauffeur kwam om doordat een boom op zijn truck viel en een oudere man werd door de sterke wind van zijn balkon geblazen. Er zaten 1,2 miljoen huishoudens zonder stroom. Ook in Spanje viel een slachtoffer door een omvallende boom [Volkskrant], [Weer on Line].

De cycloon Idai, met windstoten van 170 kilometer per uur, heeft in 2019 grote verwoestingen aangericht in Mozambique, Malawi en Zimbabwe. De cycloon ging gepaard met overstromingen waardoor grote gebieden, meer dan 3000 vierkante kilometer, onder water kwamen te staan. Er vielen naar schatting meer als duizend doden, honderdduizend mensen verloren hun woning en andere bezittingen. Voor de elektriciteitsvoorziening waren de gevolgen merkbaar tot in Zuid Afrika. Meer dan anderhalf miljoen mensen in de drie landen hadden te lijden van de orkaan en hadden hulp nodig. De cycloon Kenneth, die vlak daarna de regio trof, verergerde de situatie. Er was een tekort aan voedsel, schoon drinkwater en medicijnen. Er werden gevallen van cholera geconstateerd. Madagaskar, Mozambique en Malawi werden in 2023 getroffen door een van de zwaarste cyclonen ooit, de cycloon Freddy. Mozambique en Malawi werden twee keer door de cycloon getroffen. De cycloon trok een spoor van vernieling door de landen. Daken werden van gebouwen gerukt en door de stortregens ontstonden er overstromingen en aardverschuivingen. In heel Malawi werden bijna 59.000 mensen getroffen en meer dan 19.000 mensen verloren hun huizen. In Libië vielen door de storm Daniel veel slachtoffers. Vooral de stad Derna werd zwaar getroffen nadat twee dammen waren bezweken. De vloedgolf die daarna de stad trof heeft zeker een kwart van de stad is weggevaagd. Mensen zochten hun toevlucht op daken van huizen, auto's worden meegesleurd door de vloedgolf. Er vielen minstens 5000 slachtoffers, zeker 30.000 mensen raakten ontheemd [Volkskrant], [Weer on Line].

In de Filipijnen eiste de krachtige tyfoon Bopha in 2012 meer dan duizend doden. Het hoge dodental was het gevolg van de hoge windsnelheden (meer dan 210 kilometer per uur) en van hevige regenval, die leidde tot aardverschuivingen en overstromingen. In 2013 was het weer raak; de tyfoon Haiyan richtte grote schade aan in de Filipijnen en later in Vietnam. In de Filipijnen werden de golven opgezweept tot 15 meter hoogte. Grote delen van de stad Tacloban kwamen door vloedgolven onder water te staan. De tyfoon Jebi in 2017 was een van de krachtigste stormen in Japan van de laatste dertig jaar. De storm veroorzaakte grote schade aan gebouwen, weg- en spoorverbindingen. De supercycloon Ampahn, die in 2020 Bangladesh trof, was de heftigste cycloon in 100 jaar. Straten veranderden in rivieren, bomen raakt ontworteld en een stortvloed van 10 m hoog sloeg over het laagland. In 1991 vielen er 140.000 doden, in 2020 'slechts' 100, dankzij genomen maatregelen. Ruim 2,4 miljoen mensen moesten op de vlucht voor de cycloon. De aangerichte schade werd geraamd op 13,5 miljard dollar. De tyfoon Riley trok eind 2021 een spoor van vernieling door de Filipijnen. De ravage in de kuststreken was enorm. Daken werden van huizen afgeblazen, bomen en elektriciteitspalen uit de grond gerukt, hele dorpen werden weggevaagd. Het slechte weer in China door de tyfoon Doksuri in 2023 leverde rond Beijing problemen met de water- en elektriciteitsvoorziening en met voedselvoorraden. Grote delen van de regio stonden onder water doordat rivieren buiten hun oevers traden. Het openbare leven in Beijing lag grotendeels plat. De tyfoon Khanun teisterde eerst de Filipijnen en daarna het zuiden van Japan en Zuid-Korea. In Japan vielen twee dodelijke slachtoffers, ongeveer 16.000 huishoudens zaten zonder stroom. De hogesnelheidstreinen in het gebied werden stilgelegd en vluchten werden geannuleerd. In Zuid-Korea vielen tenminste twee doden, 14.000 mensen werden geëvacueerd. Tientallen zeeroutes en 500 wegen werden afgesloten. Veerdiensten werden geannuleerd. Zeker 250 treinen reden niet, 355 vluchten werden geannuleerd. De orkaan Yagi leidde in 2024 in Zuidoost-Azië (Vietnam, Thailand, Laos en Myanmar) tot overstromingen, modderstromen en aardverschuivingen. Dorpen, rijstvelden en grote gebieden met gewassen werden door de storm verwoest. Wegen werden geblokkeerd en bruggen, gebouwen en elektriciteitsnetwerken werden beschadigd [Volkskrant], [Weer on Line].

In de Verenigde Staten werd in 2005 het orkaanrecord verbroken. Het land werd in dat jaar getroffen door 27 orkanen waaronder de orkaan Katrina. In 2012 werd de oostkust getroffen door de superstorm Sandy. Vooral de staat New Jersey werd het slachtoffer van de storm; complete kuststeden verdwenen onder water. Ook de stad New York kreeg de volle laag van de storm te verduren. De zuidpunt van het eiland Manhattan, het financiële centrum van Amerika en van de wereld, zat dagen zonder stroom en stond deels onder water. De totale directe schade en de schade aan economische activiteiten werd geschat op 30 miljard euro. De orkaan Matthew die in 2016 Haïti trof was de zwaarste orkaan sinds 2007. De orkaan liet een spoor van verwoesting achter en leidde tot de ergste humanitaire ramp sinds de aardbeving van 2010. De orkaan Harvey, die in 2017 Texas trof ging gepaard met hevige regenval. Door het rijzende water moesten tienduizenden inwoners van de stad Houston hun huizen verlaten. Er vielen 80 doden. De totale schade aan bebouwing, raffinaderijen en fabrieken bedroeg tenminste 125 miljard dollar. De Bovenwindse eilanden werden in 2017, getroffen door een orkaan van de zwaarste categorie, de superorkaan Irma. Vooral op Sint Maarten werd een enorme ravage aangericht. De orkaan trok verder over Florida. Duizenden bewoners verlieten hun huizen op de vlucht voor het hoge water. Eveneens in 2017> werd Puerto Rico getroffen door de orkaan Maria. Er kwamen ongeveer 3000 mensen om. Deze slachtoffers zijn deels een rechtstreeks gevolg van de orkaan zelf, maar daarna zijn ook veel doden gevallen door ontoereikende medische zorg, gebrek aan medicijnen, transport- en communicatie problemen en een haperende stroomvoorziening. De orkaan Florence teisterde in 2018 de oostkust van de Verenigde Staten. De zware regenval had overstromingen tot gevolg, ook in gebieden die niet direct werden getroffen door de orkaan zelf. In 2019 werden de Bahama's, Florida en North Carolina getroffen door de orkaan Dorian. Op de Bahama's was de verwoesting enorm, vele huizen liepen onder water of werden vernietigd. In 2020 trokken er een recordaantal van 30 orkanen over de Atlantische oceaan. De orkaan Ida, die in 2021 huis hield in Louisiana, was een van de zwaarste orkanen van de laatste tijd. De orkaan heeft geleid tot hevige neerslag, tornado's en talrijke overstromingen en modderstromen. Tienduizenden bewoners, van kustgebieden en steden als New Orleans, vluchtten het binnenland in. Hoewel het een van de zwaarste orkanen was, was het aantal slachtoffers laag (enkele tientallen) door het goede waarschuwingssysteem. Gebieden konden op tijd geëvacueerd worden. Eveneens in 2021 trok een serie van meer dan 30 tornado's een pad van verwoesting door het middenwesten van de Verenigde Staten. Vrachtwagens, bussen en bomen vlogen door de lucht, lantaarnpalen werden geknakt. De stad Mayfield werd bijna compleet verwoest, mensen werden onder het puin van hun huis bedolven. Duizenden huizen werden verwoest, tienduizenden inwoners zaten zonder stroom of water. De orkaan Ian trok in 2022 over Cuba, Florida, South en North Carolina. In Florida veroorzaakte de orkaan overstromingen, er verdronken veel mensen in het water dat razendsnel over het land spoelde. De orkaan heeft in Florida zeker 150 personen het leven gekost. Gebouwen, huizen en wegen stonden onder water, auto's werden door het water meegesleurd. In de nasleep van de orkaan kwamen veel mensen om het leven doordat elektriciteitspalen omvielen en het water onder stroom kwam te staan. Huishoudens en bedrijven kwamen zonder stroom te zitten. De orkaan Otis, die in 2023 Mexico trof, ontwikkelde zeer snel, hij groeide binnen een dag aan van windkracht 9 tot een orkaan van de vijfde categorie met windsnelheden van 270 km/uur. Daardoor was er nauwelijks tijd om de bewoners te waarschuwen. De orkaan rukte daken en gevels van hotels van Acapulco, ruiten van kamers sprongen. De straten lagen na de orkaan bezaaid met glas, verwrongen staal en ontwortelde bomen. Palmbomen werden gestript van hun bladeren, elektriciteit en telefoon vielen uit. De straten overstroomden door slagregens en opgestuwd zeewater. In 2024 werden Florida en de omringende staten van de Verenigde Staten getroffen door de orkaan Helene. Er vielen tenminste 64 doden in deze staten. Drie miljoen huishoudens zaten zonder stroom. Huizen werden verwoest, bomen ontworteld, op veel plaatsen overstroomde rivieren en honderden wegen werden afgesloten. In Tennessee werden 54 mensen van het dak van een ziekenhuis gered, waar ze vastzaten door een overstroming. De totale schade van de orkaan wordt geschat op omgerekend ongeveer 100 miljard euro [Volkskrant], [Weer on Line].

De superorkaan Pam verwoestte, in 2015, een groot deel van het eilandstaatje Vanuatu in de Grote Oceaan. Windvlagen van meer dan 300 kilometer per uur maakte huizen en gebouwen met de grond gelijk. Ongeveer 90 procent van de plantages werden zwaar beschadigd met als gevolg verlies aan voedsel en inkomsten. In 2016 werden de Fiji-eilanden getroffen door de zwaarste cycloon in hun geschiedenis. Windstoten van meer dan 300 km/uur waren geen uitzondering, hele dorpen werden van de kaart geveegd. In 2023 werd Nieuw Zeeland getroffen door de cycloon Gabrielle. De hevige wind en regen veroorzaakten hoge golven, overstromingen, aardverschuivingen en omvallende bomen. Zeker 225.000 huishoudens zaten zonder elektriciteit [Volkskrant], [Weer on Line].

Schade

De schade door natuurrampen in de vorm hevige stormen, hevige regenval, droogte, bosbranden, die de verzekeringsbranche waarneemt, neemt sterk toe. De schade door het weer is in de laatste decennia vervijftienvoudigd [IPCC]. De orkaan Katrina kostte in 2005 de verzekeraars meer dan 62 miljard dollar. In 2008 bedroeg de verzekeringsschade in het Caribische gebied en de VS, door de orkanen Ike en Gustav, 20 miljard dollar. Het jaar 2008 was, naast 2005 en 1995, een van de kostbaarste voor verzekeraars. De storm Sandy in 2012 kostte de verzekeraars 20 tot 25 miljard dollar [Volkskrant].

De verwachting voor de komende jaren

De verwachting is dat, met toenemende opwarming van de aarde, het aandeel zware tropische cyclonen (categorieën 4-5) en de piekwindsnelheden van de meest intense tropische cyclonen op wereldschaal zal toenemen. De gevolgen voor de menselijke samenleving zijn; verwoeste huizen en infrastructuur, vernietigde oogsten en dodelijke slachtoffers [IPCC].