Maatregelen Europese Unie voor broeikasgas-emissie-reductie
Klimaatplan Green Deal
Het in december 2019 gepresenteerde klimaatplan, Green Deal, van de Europese Unie, stelt zich ten doel een klimaatneutraal (geen CO2-uitstoot) Europa in 2050. Dit is in lijn met het algemene doel om de temperatuurverhoging op aarde tot 1,5 graad Celsius te beperken. Het plan is om de emissie-eisen aan te scherpen en er moet betaald gaan worden voor CO2-uitstoot. De gratis CO2-uitstootrechten voor bedrijven worden afgebouwd. De industrie moet duurzamer gaan produceren door over te schakelen op groene waterstof, hernieuwbare warmte en meer inzetten op energiebesparing. Via een CO2-heffing op producten van buitenlandse, niet-duurzame bedrijven, wordt de industrie beschermd tegen oneerlijke concurrentie. Plannen voor verbetering van de biodiversiteit en de verduurzaming van de landbouw moeten ook bijdragen aan de reductie van de CO2-uitstoot, onder andere door het herstel van veengebieden [Volkskrant].
Klimaatwet Europese Unie
Begin 2020 heeft de Europese Commissie een klimaatwet ingediend waarin de klimaatneutraliteit voor 2050 wettelijk en onomkeerbaar wordt vastgelegd. Om in 2050 klimaatneutraal te kunnen zijn heeft de Europese Unie besloten om de CO2-uitstoot voor 2030 met 55% te verlagen ten opzichte van 1990. De Europese Commissie presenteerde in 2021 veertien wetsvoorstellen die de verlaging van de uitstoot moeten bewerkstelligen. Er komt een geleidelijk verhoging van energiebelastingen, ook op kerosine. De Europese Commissie maakt een einde aan de productie van lichte benzine- en dieselvoertuigen door te eisen dat nieuwe auto's en bestelbusjes vanaf 2035 geen CO2 meer mogen uitstoten. Er komen 4 miljoen laadpalen om elektrisch rijden te bevorderen. Europese commissie wil ook dat nieuwe trucks en bussen in 2040 90% minder CO2 uitstoten. Nieuwe stadsbussen moeten al vanaf 2030 schoon zijn en dus rijden op waterstof of elektriciteit. Nieuwe zware vrachtwagens en touringcars moeten in 2030 45% minder CO2 uitstoten, vergeleken met 2019, in 2035 65% en in 2040 90%. Een nieuw sociaal klimaatfonds is opgezet op om de nadelige gevolgen voor de burgers op te vangen. Er komt geld om huizen te renoveren voor een hogere energiebesparing. Er worden 3 miljard bomen geplant; 50 groeiende bomen nemen in een jaar ongeveer een ton CO2 op. De regels voor het gebruik van hout als brandstof worden aangescherpt, gezien de nadelen van het gebruik van biomassa. Om de ontbossing en de vernietiging van biodiversiteit in de wereld tegen te gaan wil de Europese commissie strengere milieuregels stellen voor de import van soja, vlees, palmolie, hout, cacao en koffie. Bedrijven die deze producten op de Europese markt brengen, moeten garanderen dat ze op duurzame wijze geproduceerd worden. De landbouw en veeteelt moeten vanaf 2035 CO2-neutraal zijn. De commissie wil dat 40% van de energie in 2030 duurzaam wordt opgewekt en dat de energiebesparing naar 9 procent gaat [Volkskrant].
In 2022 zijn de doelen verder aangescherpt als gevolg van de onzekerheid in de energielevering vanuit Rusland. De bindende Europese doelstelling voor energiebesparing wordt aangescherpt naar 13% in 2030; gebouwen moeten geïsoleerd worden, de fiets en de trein moeten in plaats van de auto en het vliegtuig komen. De doelstelling voor hernieuwbare energie gaat van 40 naar 42,5% in 2030. De EU landen hebben daarover inmiddels overeenstemming bereikt. Dit moet bereikt worden door op meer daken van gebouwen zonnepanelen te plaatsen. Maar ook wind, warmtepompen, waterstof, biomethaan en elektrische auto's moeten een aandeel leveren. Dit vergt investeringen oplopend naar 300 miljard euro in 2030. Vanaf 2027 zijn ook emissierechten nodig voor de uitstoot van huishoudens. De energie leveranciers moeten deze rechten betalen en rekenen dat door aan de consumenten [Volkskrant].
Veel industrieën mogen in 2040 helemaal geen CO2 meer uitstoten, daarom investeren bedrijven in het terugdringen van hun uitstoot. Hun producten worden daardoor duurder. Via een CO2-heffing op producten van buitenlandse, niet-duurzame bedrijven, wordt de industrie beschermd tegen oneerlijke concurrentie. Hiervoor heeft de Europese Unie een virtuele tolpoort bedacht. Wie producten importeert uit landen, waar de CO2 uitstoot niet of minder hoog is beprijsd dan in de EU, moet aan de EU-grens belasting gaan betalen. Dit geldt vooral voor een aantal grondstoffen en halffabrikaten, bijvoorbeeld ijzer, staal, cement, meststoffen, aluminium, elektriciteit en waterstof. De eerste fase van deze regeling is in oktober 2023 gestart. Bedrijven buiten de EU moeten opgeven hoeveel CO2 er bij het fabriceren van het product is uitgestoten en of er voor deze CO2 is betaald. In deze eerste fase hoeven de bedrijven die heffing nog niet te betalen, vanaf 1 januari 2026 wordt de heffing wel geïnd [Volkskrant].
Europees parlement
Het Europese parlement heeft in 2023 ingestemd met het Europese streven om voor 2030 de CO2-uitstoot met 55% te verlagen ten opzichte van 1990. De belangrijkste maatregel is de aanscherping van het emissiehandelssysteem. De hoeveelheid uitstoot rechten wordt versneld beperkt, waardoor de CO2-uitstoot van de zware industrie (olie, chemie, staal) niet 43% lager maar 62% lager moet zijn in 2030. Er worden strengere eisen aan de CO2-uitstoot van vrachtwagens en bussen: 45% minder CO2- uitstoot in 2030, 65% minder in 2035 en 90% minder in 2040. De luchtvaart moet vanaf 2026 ook gaan betalen voor de CO2-uitstoot. Dit geldt voorlopig alleen nog voor vluchten binnen Europa, het vliegen in Europa zal daardoor duurder worden. Ook de scheepvaart gaat betalen voor haar CO2-uitstoot. Er komt een CO2 heffing op de brandstof die gebruikt wordt voor het verwarmen en koelen van gebouwen. De Europese commissie wil dat de CO2-uitstoot van de EU landen in 2040 90% lager ligt dan in 1990. Deze doelstelling vergt de komende tijd een investering van ruim 15 miljoen euro per jaar. De landbouwsector wordt relatief ontzien. Daar moet de CO2-uitstoot in 2040 ongeveer 30% lager zijn dan in 2015. Het doel voor 2050, klimaat neutraal, is al wettelijk vastgelegd [Volkskrant].
Bereikte emissiereductie
De EU in zijn geheel ligt aardig op koers om het klimaatdoel voor 2030, 57% reductie van de CO2-uitstoot, te halen. In 2019 was de uitstoot in de EU ongeveer 3,5 megaton CO2-equivalent, in 1990 was dat nog 5,7 megaton, een afname van 24% [Volkskrant].