Fossiele energiebronnen naast olie, gas en steenkool

Turf

Turf is gedroogd veen dat wordt gewonnen in veengebieden. Turf wordt behalve als energiebron steeds meer in de land- en tuinbouw gebruikt als groeimedium en als organische component in chemische producten, zoals actief kool, harsen, was en medicinale producten. Daarnaast is er een tendens om veengebieden te behouden voor de biodiversiteit, voor wateropslag en als koolstofput [WEC], [Volkskrant], [Wikipedia].

Schaliegas

Schaliegas is gas dat zit opgesloten in kleine poriën in kleisteenlagen. Kleisteen of schalie wordt gevormd als klei onder druk wordt gezet. Schalie is een veel voorkomend gesteente in de aardbodem. Leisteen wordt op zijn beurt gevormd uit kleisteen en is compacter dan kleisteen of schalie. Het gewone aardgas zit in poreuze zandsteenlagen die zeer doorlatend zijn voor gas. Dit gas kan zonder veel extra maatregelen worden gewonnen. Het gas in kleisteen- of schalielagen kan moeilijker aan de steenlaag worden onttrokken. Dit gas wordt gewonnen door eerst verticaal en daarna horizontaal een put in de schalielaag te boren. Via de horizontale boorput wordt vervolgens, met een boorvloeistof bestaande uit water, zand en chemicaliën, een dusdanig hoge druk op de schalielaag gezet dat deze open barst en het gas vrijkomt (fracken). Om een schalielaag volledig te exploiteren zijn vrij veel boorputten nodig; ongeveer om de 2 tot 4 km. Naast het gas komt ook boorvloeistof naar boven, verontreinigt met materiaal uit het gesteente, waaronder radioactieve stoffen. Het gas wordt gescheiden van de boorvloeistof, de vloeistof moet worden opgevangen en verwerkt [WEC].

Vooral in de Verenigde Staten wordt veel schaliegas gewonnen. Dankzij schaliegas zijn de Verenigde Staten zelfvoorzienend geworden voor gas. Door de schaliegasproductie zijn de gasprijzen wereldwijd sterk gedaald. In Nederland wordt de schaliegasvoorraad geschat op enkele honderd miljard kubieke meter. Bezorgdheid om het milieu heeft tot gevolg dat er in Nederland aarzeling is om boorvergunningen naar schaliegas af te geven. Er is veel water nodig om het gas te winnen. De boorvloeistof en het gas kunnen in aardlagen doordringen waaruit drinkwater wordt gewonnen. Daarnaast moet de opgevangen boorvloeistof met verontreinigingen op verantwoorde wijze worden verwerkt om milieuschade, schade aan de leefomgeving of schade aan de drinkwatervoorziening te voorkomen. Als laatste is er een kans op aardbevingen als gevolg van de winning [WEC], [Volkskrant].

Schalieolie

Uit oliekleisteen kan een olieachtig product worden gewonnen; schalieolie ook wel kleisteenolie genoemd. De winning van schalieolie is veel moeilijker dan van aardolie. Om schalieolie uit een schalielaag te kunnen winnen moet de olie tot een hoge temperatuur (ongeveer 500 ^oC) worden verhit of de schalielaag moet worden gebroken (fracken), net als bij schaliegaswinning. Bij de winning komen, naast olie, onder andere zwavel en allerhande mineralen mee. Alles bij elkaar is het een aanzienlijke hoeveelheid restmateriaal die op de een of andere manier milieuverantwoord verwerkt en opgeslagen moet worden. De productie van olie uit schalie was aanvankelijk weinig aantrekkelijk door de hoge kosten van de winning. Door de hogere energieprijzen is dat de laatste jaren echter sterk veranderd. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld wordt veel schalieolie gewonnen [WEC], [Volkskrant].

Teerzanden

Teerzanden bevatten veel bitumen. Bitumen lijkt op zware petroleum. Het meeste bitumen wordt bovengronds gewonnen, getransporteerd en verwerkt tot een synthetische olie. Andere voorraden bitumen worden gewonnen door stoom te injecteren in de bodem, het bitumen wordt dan vloeibaar en kan gewonnen worden [WEC].

Methaanhydraten

Methaanhydraat is een op ijs gelijkende stof waarin methaangas opgesloten zit; het is een methaanmolecuul opgesloten in een kooi van ijs (ongeveer 6 moleculen water op één molecuul methaan). Methaanhydraat worden ook wel vloeibaar ijs, methaanclathraat of clathraat-hydraat genoemd. De gevolgen van winning, van methaangas uit methaanhydraten, op het milieu, zijn nog niet duidelijk. Eveneens onduidelijk is of het methaan op technisch/economisch verantwoorde wijze kan worden gewonnen uit het gashydraat. Japan is er begin 2013 voor het eerst in geslaagd om op kleine schaal methaangas vrij te maken uit gashydraten op de bodem van de oceaan, op ongeveer een kilometer diepte onder de waterspiegel. Technisch gezien lijkt winning dus mogelijk. Onderzocht wordt nu of de winning van het methaangas op grotere schaal mogelijk is en of dit op economisch verantwoorde wijze, rekening houdend met het milieu, kan gebeuren [WEC], [Volkskrant].