Verandering minimum en maximum temperatuur
Temperaturen wereldwijd
De minimum en maximum temperaturen zijn over de hele wereld aan verandering onderhevig. Koude dagen en nachten en perioden met vorst komen minder frequent voor, terwijl warme dagen en nachten vaker voorkomen. Er worden voortdurend allerlei temperatuurrecords gebroken. De periode 2011-2015 was de warmste periode ooit gemeten. De jaren 1998, 2005, 2010, 2014, 2015, 2016 en 2020 waren wereldwijd de warmste jaren in de afgelopen anderhalve eeuw, sinds het begin van de temperatuurmetingen in 1880. Het jaar 2016 was het warmste jaar sinds 1880. Juli 2015 was de warmste maand ooit gemeten sinds 1880, met een gemiddelde temperatuur van 16,6 oC. Verder was in 2015 de gemiddelde temperatuur op aarde voor het eerst een graad hoger dan de gemiddelde temperatuur van 1880. De heetste plek op aarde is Dasht-E Lut in Iran, in de woestijn daar werd in 2014 een temperatuur van 61 oC gemeten [Volkskrant], [IPCC], .
De stijging van de gemiddelde temperatuur is niet overal op aarde hetzelfde. De temperatuur in het Noordpool gebied stijgt veel harder in dan de rest van de wereld, terwijl het Zuidpoolgebied nauwelijks in temperatuur stijgt. De gemiddelde temperaturen rond de Noordpool zijn bijna tweemaal zo snel gestegen als de gemiddelde temperatuur op aarde. Samenhangend daarmee is vastgesteld dat de ijsmassa's rond de Noordpool sterk zijn afgenomen. Ook de temperaturen in de noordelijke permafrostgebieden stijgen sinds 1980. Het oppervlak aan bevroren grond is met 7% afgenomen. Door de hogere temperatuur op aarde verdampt meer water [Volkskrant], [IPCC].
Temperaturen in Nederland
In Nederland was december 2015 de warmste wintermaand ooit gemeten; de gemiddelde maandtemperatuur in die maand was 9,5 oC. Daarmee werd het vorige record van 7,3 oC voor december met meer dan twee graden overschreden. Deze temperaturen lagen ruim boven de gemiddelde temperatuur voor die maand van 3,5 oC. De zomer van 2018 was de warmste zomer sinds de start van temperatuurmetingen in 1706. De gemiddelde temperatuur was 18,9 oC, bijna twee graden meer dan de normale temperatuur van 17,0 oC. De zomer had twee hittegolven op een rij, er werden acht tropische dagen gemeten terwijl vier normaal is. De zomer ging verder gepaard met extreem weinig regenval die een grote droogte tot gevolg had met veel natuurbranden. In 2019 was 16 februari 2019, met 13,1 graden gemeten in De Bilt, de warmste 16 februari ooit gemeten. Juni en juli 2019 waren de warmste zomermaanden ooit gemeten; de gemiddelde temperatuur lag, respectievelijk met 2,5 en 1,2 oC, ruim boven de normale temperatuur. Op 26 juli 2019 werd weer een hitterecord gebroken, de hoogste temperatuur gemeten in Nederland kwam toen op 40,7 oC te liggen. Het jaar 2019 was het op twee na warmste jaar ooit gemeten in Nederland. De gemiddelde temperatuur lag op 11,2 graden tegen normaal 10,1. Alleen in 2014 en 2018 was het warmer. De winter van 2019/2020 was een van de warmste ooit; de gemiddelde temperatuur was 6,4 graden terwijl 3,4 graden normaal is. In de zomer van 2020 heerste een hittegolf met de meest tropische dagen ooit gemeten in Nederland. De hittegolf duurde dertien dagen en telde negen tropische dagen. In 2020 is de maximum temperatuur 229 aaneengesloten dagen, vanaf 1 april tot 16 november, niet onder de 10 oC geweest. Dat is een nieuw record. Het vorige record stamt uit 2011, toen waren het 227 dagen [Volkskrant], [KNMI].
Hittegolven
De lengte en frequentie van hittegolven is sinds 1950 wereldwijd toegenomen onder andere in Europa, Azië en Australië. Hittegolven teisterden Europa in 2003, 2015, 2016, 2018, 2019 en 2020; Rusland en het Midden Oosten in 2010; Amerika in 2011; Australië in 2009 en 2013 en India en Pakistan in 2015. In juni 2019 heerste er in Spanje een hittegolf waarbij de temperaturen opliepen tot ruim boven de 42,5 graden. Ook in Duitsland, Frankrijk en Tsjechië was het uitzonderlijk warm. In Frankrijk werd de hoogste temperatuur ooit voor juni gemeten: 45,9 graden. Juni 2019 was in Europa 2 graden warmer dan gemiddeld en het was een graad warmer dan de warmste maand tot dusver gemeten in juni 1999. De winter van 2019/2020 was in Europa de warmste sinds 1850; de gemiddelde temperatuur was 1,4 hoger dan het record van 2015/2016. Van de tien heetste jaren in Australië vonden er acht plaats in de afgelopen dertien jaar. In 2019 bereikte de temperatuur in Australië een recordhoogte van 47,7 graden, de temperatuur 's nachts kwam niet onder de 36 graden. De hittegolven hebben ernstige gevolgen voor de menselijke samenleving onder andere door het toenemen van bosbranden. De frequentie van hittegolven is regionaal toegenomen [Volkskrant], [IPCC].
Gevolgen voor de komende jaren
Voor de komende jaren voorspellen de klimaatmodellen dat de hierboven genoemde trends zich zullen doorzetten. Indien geen maatregelen worden genomen om de uitstoot van broeikasgassen te beperken zullen hittegolven meer voorkomen. De ijsmassa's op de Noordpool, op Groenland en op de Zuidpool zullen verder afnemen. De zeespiegel zal daardoor stijgen. Sommige modellen voorspellen dat het ijs in het Noordpoolgebied in de late zomer rond het midden van deze eeuw geheel verdwenen zal zijn. Als het afsmelten van het sneeuw- en ijsdek op Groenland zich doorzet dan zal na 2100 de zeespiegel met 7 meter stijgen. Een ander gevolg van temperatuurverhoging kan zijn dat de circulatie van de oceaanstromingen gaat wijzigen. Het wordt zeer waarschijnlijk geacht dat de warme golfstroom met gemiddeld 11% tot 34% zal afnemen, afhankelijk van de temperatuurstijging. Dit betekent een verlaging van de gemiddelde temperatuur in Europa. Maar het is niet waarschijnlijk dat deze afkoeling groter is dan de stijging van de temperatuur als gevolg van het broeikasgaseffect [IPCC].